Koçluk Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Mesleki ve etik standartların yanı sıra ülkemizde de meşruiyetini onaylı mesleki yeterliliklerden alan “koçluk mesleği” hakkında kamuoyunu doğru bilgilendirmenin görev ve sorumluluğumuz olduğuna inanıyoruz.
Koç olduğumuz için soru-cevap gitmek doğamızda var. Son dönemlerde medyada yer bulan bazı argümanları esas alarak bazı soruları ve cevaplarını hazırladık.
Koçluk nedir?
ICF – International Coaching Fedaration (Uluslararası Koçluk Federasyonu) tarafından koçluk, günümüzün belirsiz ve karmaşık ortamlarında özellikle önemli olan, kişisel ve mesleki potansiyeli en üst düzeye çıkarmak için ilham veren, düşünmeye teşvik eden ve yaratıcı bir süreçte müşteri ile ortaklık ilişkisi olarak tanımlanmaktadır.
Koçlar her müşteriyi kendi hayatlarında ve çalışmalarında uzman olarak kabul eder ve her müşterinin yaratıcı, becerikli ve bütün olduğuna inanırlar. Profesyonel bir koçluk ilişkisi, koçluk sürecindeki tarafların sorumluluklarını belirten bir anlaşmayı kapsar. Koçluk bu temel üzerine kurulunca koçun sorumlulukları;
- Müşterinin ulaşmak istediği şeyleri keşfetmek, netleştirmek ve uyum sağlamak,
- Müşterinin kendini keşfetmesini teşvik etmek,
- Müşterinin ürettiği çözümleri ve stratejileri ortaya çıkarmak,
- Müşteriyi sorumlu ve hesap verebilir kılmaktır.
- Bu süreç, müşterilere liderlik becerilerini geliştirirken ve potansiyellerini ortaya çıkarırken iş ve özel yaşam ile ilgili görüşlerini önemli ölçüde geliştirmelerinde yardımcı olmaktadır. Başarılı olmak için koç, hepsi hedef ile başlayan belli sorular sorar.
Ayrıca koçluk ilişkisinde müşterilerin sorumlulukları şunlardır:
- Kendinize, zor sorulara, gerçeklere ve başarıya odaklanın.
- Başkalarının davranışlarını ve iletişimini gözlemleyin.
- Sezginizi, varsayımlarınızı, yargılarınızı ve sesinizi dinleyin.
- Mevcut tutum, inanç ve davranışlara meydan okuyun ve hedeflerinize üstün bir şekilde hizmet eden yenilerini geliştirin.
- Kazanan bir tarz geliştirmek için güçlü yönlerinizi kullanın ve sınırlamaları aşın.
- Yeni davranışlar öğrenirken ve aksilikler yaşadığınızda, kendinize karşı şefkat gösterin ve bu şefkati, aynı durumda başkaları için de gösterin.
- Herhangi bir durumu aydınlatmak ve hafifletmek için mizah kullanarak kendi kendinizi çok ciddiye almamaya çalışın.
- Duygusal tepkiselliği önleyerek, hayal kırıklığı ve karşılanmayan beklentiler karşısında soğukkanlılığınızı sürdürün.
- Sürekli iç gözlem yapmaktan korkmadan, öncekinden daha fazlasına ulaşmak için cesaretli olun.
Koçluk, bireylere ve ekiplere odaklanır. Yetkinlik, karar verme ve yaşam kalitesini arttırmak için alternatif yollar görmelerine ve test etmelerine yardımcı olur. Koçluk, müşterinin kendi kaynaklarına güvenen profesyonel ve kişisel gelişim alanındaki faaliyetlerdir. Profesyonel bir koç, müşterilerin performanslarını iyileştirmelerine veya kişisel gelişimlerini arttırmalarına ya da kendi hedeflerini ve bunu yapma yollarını seçmelerine hizmet eden uzman olarak tanımlanabilir.
Koçluk tipik olarak, bireyin veya işletmenin mevcut fırsatlarını ve zorluklarını değerlendirmek, ilişkinin kapsamını tanımlamak, eylem için öncelikleri ve istenen sonuçları belirlemek için kişisel bir görüşme (yüz yüze veya online) ile başlar.
Sonraki koçluk seansları şahsen veya online gerçekleştirilebilir ve her bir oturum önceden belirlenmiş bir süre boyunca devam eder. Planlanmış koçluk seansları arasında, bireyin öncelikli kişisel hedeflerine ulaşmasını destekleyen belirli eylemleri tamamlaması istenebilir. Koç, bireyin veya işletmenin düşünce ve eylemlerini desteklemek için ilgili makaleler, kontrol listeleri, değerlendirmeler veya modeller şeklinde ek kaynaklar sağlayabilir. Koçluk ilişkisinin süresi ihtiyaç ve tercihlere bağlı olarak değişir.
Koçluk bir meslek midir?
Evet. Koç (Seviye 6) Meslek Standardı 26.06.2013 tarihinde 28692 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe girmiştir. Müşteri-koç ilişkisi kanunlar ile belirli bir hizmet sözleşmesine tabidir.
ÇSGB-MYK (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı – Mesleki Yeterlilik Kurumu) ISO 17024 akreditasyonuna sahip Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşları aracılığı ile isteyen koçları sınava tabi tutmaktadır.
Dünyada koçluk bir meslek midir?
Evet, ABD’den ilk 1000 şirketinin %93’ü, ABD dışındaki küresel 1000 firmanın %65’i, yönetici performansını artırmak üzere yönetici koçluğunu kullanmaktadır. (Bono, Purvanova, Towler ve Peterson, 2009). Yalnızca ABD’de koçluğun 2,4 milyar Dolar bir pazar büyüklüğüne ulaştığını ve her yıl yaklaşık %18 büyüdüğünü Market Data Report’tan (2007) öğrenmekteyiz.
Koçların psikoloji eğitimi alması şart mıdır?
Türk Dil Kurumu Sözlüğüne göre koçluk “Kişilerin liderlik veya yöneticilik özelliklerini, becerilerini geliştirmeye yönelik, belli bir amacı hedefleyerek daha etkili sonuçlara ulaşmasını sağlamak üzere verilen hizmet” tir. Görüldüğü gibi koçluğun, psikolojinin ilgi alanını sahiplenmek gibi bir iddiası yoktur.
Koçların mesleğe nasıl hazırlanmaları gerekir?
Koçluk, halihazırda bir mesleğe sahip olan tecrübeli kişiler tarafından, kurumlara ve topluma hizmet amacı ile yapılır. Bu nedenle koçların uluslararası dernekler (ICF, AC, EMCC) tarafından onaylı programlar ve ardından mesleki akreditasyonları içeren uzun süreli bir uzmanlaşma süreciyle mesleğe hazırlanması esastır.
Koçluk bilimsel midir?
Evet. Köklü bir meslek olarak Proquest Bilimsel Veri Tabanı kullanılarak yapılan sorgulamada, içinde “executive coaching (yönetici koçluğu)” geçen makale sayısı 234.118; “life coaching (yaşam koçluğu)” geçen makale sayısı 362.181’dir. Makaleler incelendiğinde, koçluğun pek çok alandaki faydasının bilimsel olarak tespit edildiği görülür.
Koçluk mesleği psikoloji ile nerede kesişir?
Koçlar da her insan gibi, psikoloji, felsefe, sosyoloji, biyoloji gibi var olan disiplinlere tabidirler ve onları kullanırlar. Çünkü konu insandır ve insana dair her şey koçu ilgilendirir. Ancak bu ilgi, bir yöneticinin veya bir anne-babanın sahip olması gereken bilgiden ne daha az ne de daha çoktur. Koçların rolü, geçmişteki olumsuzlukları ve etkilerini “tedavi etmek” değil, kişinin potansiyeline ve hedeflerine odaklanarak, geleceğini kendisi için en iyi şekilde inşa etmesinde kişiye destek olmaktır.
Koçluk insanlara zarar verebilir mi?
Koçluk bilimsel standartlarda yapıldığında, içinde yönlendirme, yargılama, etiketleme ve tavsiye olmadığı için zarar verme ihtimali herhangi bir ikili ilişkideki/ortaklıktaki kadar veya daha azdır. İnanıyoruz ki; dünyada ve ülkemizde etkisini kanıtlamış ve kabul görmüş bir mesleğin varlığını yok saymak bizi ileri götürmez. Koçluk dernekleri olarak dün olduğu gibi bugün de önceliğimiz; koçluk mesleğinin kalitesini ve itibarını artırmaya yönelik çalışmalarımızı sürdürmektir.